Theo đó, một phần quỹ tái định cư có thể được tăng cường từ các căn hộ thuộc dự án nhà ở thương mại mà chủ đầu tư từng cam kết bán lại cho thành phố. Sở Xây dựng kiến nghị tiến hành kiểm tra, xác định số lượng, vị trí và tình trạng pháp lý của các căn hộ còn tồn đọng để đưa vào quỹ tái định cư.
Nguồn bổ sung thứ hai đến từ việc hoán đổi các nền đất do Nhà nước trực tiếp quản lý. Phần đất này sẽ được chuyển giao cho Trung tâm Quản lý nhà và Giám định xây dựng để quản lý, làm cơ sở bố trí tái định cư tại chỗ cho các hộ dân bị thu hồi đất, giúp họ ổn định cuộc sống gần khu vực hiện tại.
Sở Xây dựng cho rằng, việc khai thác quỹ nhà, đất hiện có không chỉ giảm áp lực đầu tư mới và tiết kiệm ngân sách mà còn giúp người dân sớm có nơi an cư. Đồng thời, sử dụng đất do Nhà nước quản lý cũng tạo điều kiện bố trí tái định cư gần khu vực thu hồi, giảm thiểu việc di dời xa, đồng thời nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản công.
Các đề xuất này nhằm tăng cường tính chủ động trong việc đảm bảo chỗ ở cho người dân, đồng thời tạo cơ chế linh hoạt để TP HCM chuẩn bị tốt cho giai đoạn phát triển đến năm 2030, khi nhiều dự án hạ tầng và chỉnh trang đô thị được triển khai trên địa bàn.
Khu tái định cư Bình Khánh, TP HCM.
Sở cũng đề xuất phân cấp mạnh hơn cho chính quyền cơ sở trong bố trí và quản lý quỹ tái định cư. Các đơn vị thực hiện bồi thường được phép sử dụng toàn bộ quỹ căn hộ, nền đất thuộc tài sản công để bố trí cho người dân, thay vì chờ thành phố quyết định. UBND cấp xã có thể quyết giá bán căn hộ khi bố trí khác địa bàn thu hồi đất, nhằm rút ngắn thời gian xử lý.
Trong hai năm tới, theo Sở Xây dựng, chỉ phân bổ tối đa 40% quỹ nhà, đất công theo nhu cầu từng địa phương, trừ trường hợp khẩn cấp như di dời hộ dân ở chung cư hư hỏng nặng hoặc khu vực sạt lở. Phần còn lại sẽ được điều tiết linh hoạt cho các dự án đầu tư công để hiệu quả, tránh lãng phí.
Theo thống kê của cơ quan quản lý xây dựng TP HCM, nửa đầu năm nay, thành phố đã phân bổ 5.785 căn hộ và nền đất (gồm 3.994 căn hộ và 1.791 nền đất) cho các quận, huyện để phục vụ tái định cư, tạm cư cho nhiều dự án đầu tư công. Tuy nhiên, thành phố vẫn thiếu khoảng 2.200 căn và nền đất bố trí cho các dự án giao thông trọng điểm.
Việc chuẩn bị quỹ nhà, đất tái định cư trên địa bàn TP HCM thời gian qua vẫn chậm so với nhu cầu thực tế. Nhiều dự án đầu tư công gặp khó do thiếu quỹ nhà, đất sẵn sàng cho bố trí tái định cư, trong khi một số khu vực lại tồn kho căn hộ, nền đất, gây lãng phí. Do đó, thành phố cần khai thác hiệu quả nguồn nhà, đất hiện có nhằm giảm áp lực đầu tư mới, tiết kiệm ngân sách và đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng.